Insulindeweg
vanaf 1923
beginjaar straat: raadsbesluit
De Insulindeweg in Amsterdam-Oost kreeg zijn naam in 1923 en werd vernoemd naar de Insulinde, de naam die Multatuli had gegeven aan het toenmalige Nederlands Oost-Indië, afgeleid van het Latijnse 'insula' = eiland. De naam verwijst naar de door Multatuli in de Max Havelaar gebruikte benaming voor Oost-Indië (het tegenwoordige Indonesië): Insulinde. De eilanden van dit Insulinde zijn de naamgevers van de straten in de Indische Buurt.
De Insulindeweg loopt vanaf het spoorwegviaduct van het Muiderpoortstation, bij de Celebesstraat, tot aan de Flevoweg bij de Kramatweg. De straat vormt de belangrijkste oost-west lopende hoofdstraat in de Indische Buurt. Oorspronkelijk kende de straat een breed middenplantsoen net als de Amstellaan en Noorder Amstellaan.
Door stadsvernieuwing is een groot deel van de oorspronkelijke bebouwing uit de jaren twintig in de jaren tachtig vervangen door nieuwbouw. Een van de markantste gebouwen de 'Billen van Wijdeveld', een voorbeeld van de Amsterdamse School-stijl. Het is in 1991 gesloopt vanwege mankementen aan de paalfundering. Het werd vervangen door nieuwbouw in dezelfde stijl, dat bekend staat als 'De Smaragd'. Het was in de 21e eeuw het laatste blok oudbouw dat werd vervangen.
Alle naamvarianten:
-
RBRb. 26-7-1923Insulindeweg van 1923
Vernoemd naar: Insulinde (Nederlands-Indië)
Insulinde was in Nederland populair als koosnaam voor Nederlands-Indië, maar werd nooit officieel gebruikt.
Het woord is afgeleid van het Latijnse 'insula' = eiland en 'indiae' = Indië en dus letterlijk "de Indische Eilanden" betekent. De huidige naam Indonesië betekent hetzelfde, maar dan in het Grieks.
Multatuli gaf de naam Insulinde aan het toenmalige Nederlands-Indië. De naam Insulinde komt een paar keer voor in de Max Havelaar (1859). Allereerst gaat een van de artikelen in het pak van Sjaalman over “een konstitutie voor het Rijk INSULINDE”, waarbij Droogstoppel opmerkt dat hij nog nooit van dat rijk heeft gehoord. Op de laatste pagina, als het boek aan de Koning wordt opgedragen, schrijft Multatuli over:
"...’t prachtig rijk van INSULINDE dat zich daar slingert om den evenaar, als een gordel van smaragd..."
Het woord komt ook voor in de Winkler Prins' Geïllustreerde Encyclopedie (1914-1922). De Franse historicus Fernand Braudel gebruikt de naam eveneens in het tweede van drie colleges, die zijn gepubliceerd door Johns Hopkins University Press in 1977 als Afterthoughts on Material Civilization and Capitalism: 'Itinerant dealers who collected and assembled merchandise went to the homes of the producers. From the peasant they bought wool, hemp, livestock, hides, barley or wheat, and poultry. (...) Then they shipped their purchases by cart, pack horse, or boat to the major cities or coastal ports. Examples of this sort of activity were to be found throughout the world, around Paris and London, at Segovia (for wool), around Naples (for wheat), in Apulia (for oil), and in Insulinde (for pepper).' (p. 52)
Identifiers
| BAG id | 0363300000003637 |
| BAG URI | http://bag.basisregistraties.overheid.nl/bag/id/openbare-ruimte/0363300000003637 |
| WikiData id | Q2073715 |
| WikiData URI | http://www.wikidata.org/entity/Q2073715 |
| Adamlink URI | https://adamlink.nl/geo/street/insulindeweg/1969 |
